...to nie porwała mnie ta opowieść o sado-masochistycznej erotycznej relacji kat-ofiara w scenerii powojennego Wiednia. Już mówię dlaczego.

1) Wiem, że narażę się wielu, ale gra Dirka Bogarde'a nosi dla mnie (w tym filmie przynajmniej) znamiona nadekspresji i teatralności. "Nocny portier" miał być chyba realistyczno-naturalistycznym obrazem, ale mnie drażniły pełne rozmachu i pozy gesty machania rękami czy kulenia się w sobie, a także monologów wewnętrznych uprawianych półgłosem pod nosem. Być może w teatrze, bohaterowie mówią na tzw. "stronie" co myślą i czują, ale w filmie aktor tej klasy chyba powinien to umieć zagrać nawet bez słów.

2) Mam wrażenie, że Charlotte Rampling (przynajmniej w tym filmie) pokazuje głównie swoje chude cycuszki i czasem uda i kawałek powyżej, bo aktorstwa niewiele... Nie pojmuję poza tym nieprawdziwej psychologicznie w wykonaniu Rampling stagnacji Lucii - opuszcza męża, przenosi się do domu swego tyrana i powinna być szczęśliwa, a ona wpada w marazm, który przerywa tylko jej zwierzęca radość, kiedy uda się jej zaliczyć z Maxem kolejne bara-bara. I to nadekspresyjne i teatralne wyjadanie dżemu ze słoika...

3) Pewne sceny moim zdaniem miały za zadanie wyłącznie szokować. Powiedzmy sobie, że były to głównie sceny o zabarwieniu erotycznym - czy to manualnej penetracji Lucii przez Maxa, czy też występu Lucii topless w kantynie dla oficerów SS. Można było to jakoś zasugerować, zdać się na wyobraźnię widza, a nawet zrezygnować, jeśli miała to być wyłącznie sztuka dla sztuki.

4) Zdaję sobie sprawę, że jest coś takiego jak "syndrom sztokholmski", ale nie sądziłem, że szerzył się również wśród więźniarek obozów koncentracyjnych, obozów zagłady, obozów śmierci. No chyba, że istnieje jakaś literatura o tym, to poproszę o źródła.

5) Błąd kostiumologa, drobny, ale jednak - niemieccy oficerowie SS nie chadzali non-stop z opaskami ze swastyką, założonymi na czarne, paradne mundury, wycofane w czasie II wojny światowej. Do tego burak w postaci Wojennego Krzyża Zasługi z mieczami, który Max nosi przypięty nad lewą kieszonką, zamiast na czerwono-biało-czarnej wstążce na szyi:

http://www.cimilitaria.com/Graphics%20database/gen_Rudal_site.jpg

Podobał mi się za to sam pomysł - kółko wzajemnej adoracji ex-oficerów SS z obozu koncentracyjnego kryje się w powojennej Austrii. W tle w domyśle mamy procesy zbrodniarzy wojennych i niestety porażkę idei denazyfikacji. Jednak gra aktorska i wątek chorej zależności między byłą ofiarą i jej katem nie przekonuje mnie. Już lepiej było to pokazane we wcześniejszej o 11 lat "Pasażerce", w której podobny pomysł konfrontacji po latach - mimo nieukończenia filmu przez Munka - zyskał lepszą realizację. I tutaj dochodzę do wniosku, że europejskie kino bywa czasami mocno przereklamowane, a my mamy tendencję do umniejszania i niedoceniania polskiego dorobku. "Nocny portier" mimo wystawnej oprawy - piękna scenografia hotelu, scena w operze, arie miłosne z "Czarodziejskiego fletu Mozarta" w scenach wspomnień obozowych perwersji - nie broni się przestarzałym, sztucznym aktorstwem i słabą realizacją ciekawego pomysłu, a także (niestety) razi perwersyjnym kontekstem. Może miały być to echa Republiki Weimarskiej z jej ostatnimi podrygami swobody obyczajowej i rozpasania (choćby wątek homoseksualnego byłego oficera SS, który po latach oddaje się sztuce baletowej), którym kres położyła III Rzesza? Tego nie wiem. Wiem, że "Pasażerka" - choć z o wiele mniejszym budżetem, nieukończona, na czarno-białej taśmie - przekonuje mnie bardziej i wywołuje więcej emocji.